วันจันทร์ที่ 3 กันยายน พ.ศ. 2550

อุษาคเนย์

อุษาคเนย์ แปลว่า เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ไมเคิล ไรท์ นักเขียนผู้เชี่ยวชาญด้านประวัติศาสตร์โบราณคดี เป็นผู้คิดผูกศัพท์คำนี้ใช้ในนิตยสารศิลปวัฒนธรรมเป็นครั้งแรก แล้วมีผู้นิยมใช้ตามอย่างแพร่หลาย
ไมเคิล ไรท์ หรือไมค์ เล่าถึงที่มาของการคิดผูกศัพท์คำ “อุษาคเนย์" ไว้ในหนังสือชื่อ ฝรั่งอุษาคเนย์ ของสำนักพิมพ์มติชน พอสรุปได้ดังนี้
ไมค์เป็นนักเขียนประจำของนิตยสารศิลปวัฒนธรรม ในงานเขียนของเขานั้นจำเป็นต้องใช้คำว่า เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ อยู่บ่อยครั้ง ไมค์นึกรำคาญคำ เอเชียอาคเนย์ หรือ อาเชียอาคเนย์เพราะมีมากพยางค์ ต้องเขียน "อา” ถึงสองครั้ง จึงคิดหาคำใหม่มาแทน

ไมค์บอกว่าหลักการทางภาษานั้นจะไม่สมาสคำข้ามภาษาคำว่า "อาเชียอาคเนย์” (ฝรั่งเศส + สันสกฤต) หรือ “เอเชียอาคเนย์” (อังกฤษ + สันสกฤต) ต่างเป็นการสมาสข้ามภาษา ไมค์นึกถึงคำ “อุษา” ซึ่งเป็นภาษาสันสกฤต

อุษา เป็นชื่อนางฟ้าที่มีนิ้วสีชมพู และมีหน้าที่คลี่พระวิสูตรแห่งราตรีกาล, เปิดทางให้สุริยเทพเสด็จขึ้นฟ้า, ประทานชีวิตและความสำราญแก่สรรพสัตว์ที่ค่อยขยี้ตาตื่นจากความหลับใหลด้วยเหตุผลดังกล่าว คำ “อุษา” จึงหมายถึง “ตะวันออก” ไปด้วย
คำในภาษายุโรปต่าง ๆ ที่หมายถึงตะวันออก เช่น East, Oste, Aus, Asia, Ostro, Easter ฯลฯ ล้วนแต่มาจากรากศัพท์อินโด-ยุโรป “Awes-” หรือ "Aus-” ซึ่งตรงกับคำ "อุษา” ในภาษาสันสกฤต
ไมค์จึงนำคำ “อุษา” มาแทน “เอเชีย” ซึ่งได้ทั้งความหมายและความถูกต้องในการสมาสคำ อีกทั้งคำ “อุษาคเนย์” ก็สั้นกะทัดรัดกว่า เหลือเพียงสี่พยางค์
เมื่อไมค์ใช้คำ “อุษาคเนย์” แทน “เอเชียอาคเนย์” เขาจึงเห็นว่าควรจะใช้คำ “อุษาทวีป” แทน “ทวีปเอเชีย” ด้วย
ในแวดวงนักเขียน คำ “อุษาคเนย์” นับว่าเป็นที่นิยมอย่างยิ่ง นักเขียนของ สารคดี ก็ใช้ตามไมค์ เพราะเห็นดีเห็นงามด้วย

อย่างไรก็ตาม เกี่ยวกับเรื่องนี้ไมค์ออกตัวว่า “มีคนไทยหลายท่านนิยมใช้คำว่า 'อุษาคเนย์' โดยให้เกียรติแก่ผมว่าเป็นผู้คิดขึ้นมาผมตกใจและไม่ยอมรับ” ทำไม ไมค์จึงพูดเช่นนั้น อ่านรายละเอียดได้ใน ฝรั่งอุษาคเนย์ หนังสือรวมบทความเล่มที่ ๒ ของ ไมเคิล ไรท์ (เล่มแรก คือฝรั่งคลั่งสยาม)

“ข้อมูลสนับสนุนจากหนังสือ ๑๐๘ ซองคำถาม / สำนักพิมพ์สารคดี”

ไม่มีความคิดเห็น: